วันสตรีสากล (International Women’s Day) เป็นวันที่ผู้หญิงทั่วโลกเฉลิมฉลองในสิทธิ ความเท่าเทียมและความสำเร็จในทุก ๆ ด้านของชีวิต แต่สิ่งหนึ่งที่สำคัญไม่แพ้กันคือ การใส่ใจดูแลสุขภาพของตัวเอง จากข้อมูลสถาบันมะเร็งแห่งชาติ ระบุว่า มีผู้ป่วยมะเร็งเต้านมเฉลี่ยรายใหม่ถึง 18,000 คนต่อปี หรือประมาณ 49 คนต่อวัน และมีผู้เสียชีวิตจากมะเร็งเต้านมราว 4,800 คน หรือคิดเป็น 13 คนต่อวัน
แชร์
แม้ว่าการตรวจคัดกรองมะเร็งเต้านมจะไม่ได้ช่วยป้องกันโรคนี้ได้โดยตรง แต่สามารถช่วยให้พบเซลล์ผิดปกติได้ตั้งแต่ระยะแรก ซึ่งทำให้การรักษาง่ายขึ้น วิธีการตรวจมีทั้งการตรวจด้วยตนเอง (Breast Self-Exam - BSE) และการตรวจโดยแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญทางการแพทย์ (Clinical Breast Exam - CBE) รวมถึงการตรวจแมมโมแกรม (Mammography)
วิธีง่าย ๆ ตรวจเต้านมด้วยตนเอง ทำได้ทุกเดือน
การตรวจมะเร็งเต้านมด้วยตนเอง ควรทำอย่างสม่ำเสมอเดือนละ 1 ครั้ง หลังมีประจำเดือน 7-10 วัน วิธีการมีดังนี้:
1. การสังเกตด้วยตา
วางมือข้างลำตัวในลักษณะผ่อนคลาย
- เปรียบเทียบเต้านมซ้ายและขวา
- สังเกตมีการเปลี่ยนแปลงในขอบ รูปทรง สีผิวหนังหรือไม่
- ตรวจเช็คมีรอยบุ๋ม ยุบย่น หรือการเปลี่ยนแปลงของผิวหนัง
- ตรวจสอบดูหัวนมเพื่อสังเกต หัวนม แผล สะเก็ด ความมัน หรือมีของเหลวออกจากหัวนมหรือไม่ หรือมีการเปลี่ยนแปลงอื่นใดบ้าง
ยกมือขึ้นไว้เหนือศรีษะ
- มองจากด้านหน้าและมองจากด้านข้าง เพื่อสังเกตมีรอบบุ๋ม หรือยุบย่นที่เต้านมหรือไม่
- ตรวจสอบความสมดุลของรูปทรงเต้านม
วางมือไว้ที่เอว เกร็งอก และก้มตัวลงมาด้านหน้า
- ตรวจสอบตำแหน่งของหัวนม
- ตรวจสอบดูความสมดุลของรูปทรงเต้านม
- สังเกตว่า เต้านมทั้งสองข้างห้อยลงมาปกติหรือไม่
2. การคลำด้วยมือ
- ใช้บริเวณกึ่งกลางนิ่วส่วนบนทั้งสามนิ้ว (นิ้วชี้ นิ้วกลาง นิ้วนาง) ในการคลำ
- น้ำหนักในการคลำ 3 ระดับ
- กดเบา ๆ เพื่อให้รู้สึกถึงบริเวณใต้ผิวหนัง
- กดปานกลาง เพื่อให้รู้สึกถึงกึ่งกลางของเต้านม
- กดหนักขึ้น เพื่อให้รู้สึกได้ถึงส่วนลึกใกล้ผนังปอด
- บริเวณที่ต้องคลำเริ่มต้นจากข้างลำตัวใต้ขอบด้านล่างเสื้อในขึ้นไปจนถึงบริเวณไหปลาร้า และจากบริเวณใต้แขนข้างลำตัวไปจนถึงบริเวณแกนกลางลำตัว
มาเริ่มต้นการคลำกันเลย
- เริ่มต้นโดยการนอนราบ เอาผ้าเช็ดตัวพับสอดใต้ไหล่ แล้วยกแขนขึ้นไว้เหนือศรีษะ
- คลำในแนวขึ้นลงจากใต้แขนข้างลำตัว คลำด้วยนิ้วทั้ง 3 และกด 3 ระดับ เคลื่อนลงไปทีละช่วงความกว้างของนิ้ว อย่ายกนิ้วขึ้นจากเต้านมหลังจากเริ่มต้นคลำ
- จากนั้นคลำขึ้นลงจนถึงกระดูกกลางลำตัว และให้มั่นใจว่าคลำทั่วทั้งเต้านม
- ทำซ้ำแนวเดียวกันนี้กับเต้านมอีกข้างหนึ่งกลับมายังรักแร้
สำหรับผู้หญิงที่มีเต้านมใหญ่ ควรเอาผ้าเช็ดตัวออกจากที่สอดไว้ใต้ไหล่เมื่อคลำถึงบริเวณหัวนมเพื่อว่าเนื้อเยื่อบริเวณกึ่งกลางด้านในของเต้านมจะแผ่ราบ
สัญญาณเตือนที่ควรไปพบแพทย์
หากพบอาการต่อไปนี้ ไม่ควรนิ่งนอนใจ และควรไปพบแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัย:
- พบก้อนเนื้อในบริเวณที่คลำ
- มีเลือดหรือของเหลวออกจากหัวนม
- รูปทรงเต้านมเปลี่ยนไปจากปกติ
- ผิวหนังบริเวณเต้านมเกิดรอยบุ๋ม ยุบย่น หรือเปลี่ยนสีผิดปกติ
นอกจากการเฉลิมฉลองและให้กำลังใจซึ่งกันและกันแล้ว อย่าลืมหันกลับมาดูแลตัวเอง เพราะการใส่ใจสุขภาพ ไม่ใช่เพียงแค่เรื่องส่วนตัวของผู้หญิงเท่านั้น แต่ยังเป็นเรื่องของครอบครัว คนรัก และสังคมโดยรวม
อย่าลืมตรวจเช็คสุขภาพอย่างเป็นประจำ เพื่อลดความเสี่ยงโรคร้าย พร้อมรับคะแนน เลื่อนสถานะ และรับสิทธิประโยชน์ในแบบของคุณ
ขอบคุณข้อมูล
- กรมอนามัย กระทรวงสาธารณะสุข
- องค์กรอนามัยโลก (WHO)